Enflasyon Nedir, Neden Artar?

Enflasyon Nedir? En Kısa Açıklaması

Enflasyon, ürün veya hizmet fiyatlarının sürekli artış göstermesidir. Örneğin haberlerde enflasyonun %20 arttığını duyarız. Bu demek oluyor ki geçen yıl markete gidip 100 TL ile satın aldığınız ürünleri bu yıl yine alırsak aynı ürünler için 120 TL ödememiz gerekiyor. Aynı ürünleri aldık ama 20 TL daha fazla ödedik. İşte bu durum alım gücümüzün aslında 20 puan düştüğü anlamına geliyor.

Bir Ürünün Fiyatı Artıyorsa Sebebi Enflasyon mu?

Enflasyon arttığında sadece bir ürünün fiyatı artmaz. Genel olarak tüm ürünlerin hatta hizmetlerin de fiyatları o oranda artmış oluyor. Yani örnekle; limon üretilen şehirlerde meydana gelen sel sebebiyle limon çiftçileri zarar etmiş ve ülke genelinde limon az olacağı için fiyatlar artmışsa bu enflasyondan kaynaklı değil sel yüzünden olmaktadır. Yani enflasyon tek bir ürünün bir sebepten dolayı fiyatının artması değil, tüm ürün ve hizmetlerde meydana gelen genel fiyat artışı veya düşüşü olarak görülmelidir.

Enflasyon Düşerse, Alım Gücümüz Artar mı?

Enflasyonun düşmesi fiyatların da düşmesi demek değildir. Çünkü enflasyon, sürekli fiyat artışı demektir. 10 yıl önceki ekmek fiyatları ile şuan ki ekmek fiyatlarını kıyasladığınızda enflasyonun sürekli bir fiyat artışı olduğunu görebilirsiniz. Yani enflasyon düşükse, ürün fiyatları daha düşük oranlarda artmış oluyor. Tabii o yıl maaşlara gelen zamlar da artmış oluyorsa işte o zaman alım gücümüz artmış olur. Çünkü kazandığımız para artıyorken ürün fiyatları çok artmamış oluyor. Bu da geçen yıla nazaran daha fazla ürün alabileceğimiz anlamına gelir.

Enflasyon Sürekli Yükselirse Ne Olur?

Yüksek enflasyon, belirsizliğe sebep olur. En basitinden bankalar faiz oranlarını arttıracaktır. Örneğin bugün bize borç olarak verdiği bir miktar parayı aylık taksitlerle 1000 TL olarak ödediğimizi düşünelim. Enflasyon sürekli yüksek seyrederse paranın alım gücü her geçen gün düşecek ama biz bankaya hep 1000 TL olarak ödemeye devam edeceğiz. Yani banka zarar etmiş olacaktı. Bu durumda bankalar daha en başında yüksek faiz talep ederek kendisini güvene alır.

Banka faizlerinin artması dar gelirli vatandaşlar için borç almak istediğinde yüklü faizle geri ödeme yapması anlamına gelidiği gibi, yüksek gelirli bireylerin ise bankada parasını daha yüksek bir faizden işleteceği anlamına gelir. Yani gelir dağılımı giderek bozulur. Enflasyon artışından en kötü etkilenenler dar gelirli vatandaşlar olur.

Yüksek enflasyon durumunda tüm ürün ve hizmet fiyatları sıkça ve öngörülemez şekilde değişir. Üreticiler fiyatları belirlemekte, tüketiciler ise fiyat değişimlerini takip etmekte zorlanır. Yatırım yapmak isteyenler sağlıklı karar alamaz veya bekleme durumuna geçer. Ekonomi, bir cepten diğer cebe akan para akışı ile ayakta durur. Belirsizlik ortamında paralar yastık altı olacağından ciddi ekonomik problemler başlar.

Yüksek enflasyon ortamında güven unsuru zarar görür ve gelecekle ilgili belirsizlik nedeniyle kaygılar artar. Gelir dağılımının bozulması özellikle genç nüfusun geleceğe dair olumlu beklentilerinin azalmasına neden olur.

TÜFE Nedir? Tüketici Fiyat Endeksi Ne Anlama Gelir?

TÜFE yani Tüketici Fiyat Endeksi demek enflasyon demektir. Belirli mal ve hizmetlerin bir önceki döneme nazaran ne kadar yükseldiğini kalem kalem hesaplayıp artış miktarının ortaya çıkarılmasıdır. Yani haberlerde TÜFE 20 oldu deniliyorsa, enflasyon %20 artmış demektir.

Enflasyon Nasıl Hesaplanır, Kim Belirler, TÜİK Nedir?

TÜİK yani Türkiye İstatistik Kurumu, enflasyonu belirleyen kurumdur. 2018 yılında yayınlanan bir kararname ile Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlanmıştır. TÜİK, her yeni dönemde enflasyon sepetinde yer alan ürün fiyatlarını inceler. Enflasyon sepeti, içerisinde sıkça kullanılan gıda, giyim, ulaşım gibi kategorize edilmiş ürün ve hizmetlerin yer aldığı bir liste olarak düşünülebilir. Bu sepette yer alan ürünlerin fiyat toplamı, geçmiş dönem fiyatları ile kıyaslanıp enflasyon oranı yani TÜFE belirlenir.

Deflasyon Nedir?

Enflasyonun tam tersine deflasyon denir. Para kısıtlaması veya durgunluk anlamına da gelmektedir. Yani bu kez de ürün fiyatları sürekli bir düşüş yaşayacağından tüketim azalır. Çünkü herkes fiyatların daha da düşeceği beklentisinde olur, üreticiler ham madde satın almaz, üretim azalır, tüketim olmayınca satış olmaz, işsizlik artar. Yüksek enflasyon kadar kötü bir durumdur, ekonomi ciddi bir küçülme yaşar.

Devalüasyon Nedir?

Kur ayarlaması veya değer düşürme anlamlarına gelmektedir. Ülke para biriminin, yabancı ülke para birimlerine kıyasla değerinin düşürülmesi olayına devalüasyon denir. Bu durum, dış ticaret açığı mevcut olduğunda gerçekleşir. Şu halde ülkemiz para değeri düşeceğinden ürettiğimiz ürünlerin ihracatı artacaktır. Çünkü para değeri düşen bir ülkenin malı ucuz olacaktır. Dışarıya yüklü bir ürün satışı gerçekleşirken dışarıdan ithal edilen ürünlerde de cebimiz yanacaktır. Çünkü paramız değersizdir. Ham maddesini üretmeyen dışa bağımlı ülkeler için devalüasyon bir felakettir.